Een grootschalig onderzoek van de KU Leuven, de UGent en de UAntwerpen toont aan dat hoogbegaafde leerlingen zich vaak stierlijk vervelen op de middelbare school en dat er voor hen een andere aanpak nodig is dan voor leerlingen die meerbegaafd zijn. Tekst: Angela Riddering
TALENT
Project TALENT is het eerste grootschalige onderzoek naar hoogbegaafdheid in het Vlaamse onderwijs. 3.024 leerlingen uit het eerste middelbaar kregen een IQ-test en vulden een vragenlijst in. 270 van hen waren ‘meerbegaafd’ – met een IQ tussen 120 en 130, waarmee ze in de bovenste tien procent scoren. 124 jongeren scoorden nog hoger, in de bovenste 2,5% en zijn als hoogbegaafd geduid. De antwoorden van de begaafde leerlingen werden vergeleken met die van ‘gewone’ leerlingen.
Verveling
Interessant om te zien is dat op een aantal fronten de meerbegaafde en gewone leerlingen ongeveer gelijk scoren, terwijl de scores van hoogbegaafde leerlingen sterk afwijken. Dit is het geval voor de factoren flow, motivatie, uitdaging en verveling. Hoogbegaafden scoren veel lager op flow: schoolwerk zo interessant kunnen vinden dat men er helemaal in opgaat. Bij motivatie scoren de hoogbegaafden zowel op intrinsieke motivatie (leren leuk vinden), als autonome motivatie (leren waardevol vinden) behoorlijk wat lager. Niet verrassend is dat leerlingen school minder als uitdaging ervaren naarmate hun IQ hoger is. De mate van verveling toont een interessante lijn:
In Nederland wordt in het onderwijs vaak gedacht dat de meerbegaafden en hoogbegaafden gelijk behandeld kunnen worden. Dat een ‘plus’ die werkt voor meerbegaafden ook voor hoogbegaafden goed zal zijn. Dit onderzoek laat zien dat hoogbegaafde kinderen ook op de middelbare school een andere aanpak nodig hebben dan zowel gemiddelde als meerbegaafde leerlingen, om uitgedaagd en gemotiveerd te blijven.
Impact
In een artikel over het onderzoek in de Belgische krant De Standaard werd het economisch effect van deze mismatch in het onderwijs uitgelegd. “De impact op onze samenleving is enorm,” aldus cognitief psycholoog Wouter Duyck van de UGent. “Onderzoek heeft aangetoond dat een extra IQ-punt bij de toppers op school een land 410 euro bruto nationaal product extra oplevert per inwoner. Dat kan alleen als we voldoende aan de bovenkant trekken en niet al onze middelen reserveren voor de zwakkere leerlingen. Het zijn onze toppers die later naar de universiteit gaan, patenten aanvragen, een bedrijf oprichten. We zijn een kenniseconomie en dus moeten we het hebben van onze grijze massa.” Waarmee hij uiteraard doelt op het orgaan dat tussen onze oren zit.
Bronnen:
Betrokkenheid en motivatie van cognitief sterke leerlingen: eerste resultaten van de TALENT-studie, Jeroen Lavrijsen & Karine Verschueren (KU Leuven), november 2018.
Lees meer op www.projecttalent.be/onderzoek
Krantenartikel:
www.standaard.be/cnt/dmf20181106_03910769